Raport dla UNESCO

Edukacja - jest w niej ukryty skarb …


Na potrzebę stałego rozwoju człowieka wskazywali już w czasach starożytnych, ateński myśliciel Solon, chiński filozof, Konfucjusz, czy wychowawca Nerona – Seneka Młodszy, który głosił, że żaden wiek nie jest późny do uczenia się.


Współczesne zadania edukacyjne dążą do uczynienia ludzi osobami odpowiedzialnymi za sterowanie sobą, rozwojem cywilizacji humanistycznej i wrażliwymi na bogactwo ludzkich wytworów. Edukacja staje się w tych okolicznościach siłą sprawczą rozwoju społecznego. Musi więc następować przechodzenie jednostki od osobowości statycznej do osobowości dynamicznej (a zatem o podwyższonej aktywności twórczej). Tę właśnie aktywność z kolei można będzie uznać za motor napędowy inicjujący i inspirujący jednostkę do samonauczania i samowychowania. Człowiek zgodnie z wymogami XXI wieku nie tyle musi mieć wykształcenie co powinien być wykształconym.

Idea edukacji i autoedukacji przez całe życie świadomie i w sposób jednoznaczny znajdowała swoje odzwierciedlenie w zapisach rządowych programów edukacyjnych w krajach Unii Europejskiej. Zwiastunem tych programów była zorganizowana w 1998 roku konferencja lizbońska i ogłoszenie przez Komisję Europejską – roku 1998 „europejskim rokiem uczenia się przez całe życie” .

 

Zaakcentowano w kwestii edukacji ustawicznej konieczność m.in.:

- promowania mobilności uczniów i studentów,

- upowszechnianie kształcenia otwartego i na odległość,

- promowanie e-learningu i innych nowoczesnych technologii kształcenia z wykorzystaniem Internetu.

 

Na plan pierwszy hierarchii wartości wysuwają się postawy ludzi, potem ich umiejętności – a dopiero później wiadomości.

 

Ta nowa kategoryzacja wartości w pełni odpowiada aktualnym zadaniom edukacyjnym, bowiem postawy ludzkie dokładnie jakościowo określają osobowość jednostek szczególnie dziś potrzebnych – czyli takich, które odznaczają się: otwartością na naukę, komunikatywnością, elastycznością, zdolnością do nieustannej edukacji, ale także do intelektualnej autonomii.

 

Aby spełnić swoją misję, edukacja powinna organizować się wokół czterech aspektów kształcenia, które przez całe życie będą niejako dla każdej jednostki filarami jej wiedzy:

uczyć się, aby wiedzieć – tzn. aby zdobyć narzędzia rozumienia;

uczyć się, aby działać – tzn. aby móc oddziaływać na swoje środowisko;

uczyć się, aby żyć wspólnie - tzn. aby uczestniczyć i współpracować z innymi na wszystkich płaszczyznach działalności ludzkiej;

uczyć się, aby być – tzn. dążenie, które jest pokrewne trzem poprzednim.

 

Potrzeby edukacyjne jednostka będzie mogła w znacznie większym stopniu niż dotychczas realizować na drodze autoedukacji zgodnie z perspektywiczną wizją swojej osoby i spojrzeniu na świat zewnętrzny (otaczającą ją rzeczywistość) oraz na świat wewnętrzny (osobowość).

Właśnie edukacja ustawiczna a szczególnie samodzielna praca jednostki nad sobą staje się jedną z najważniejszych dróg prowadzących w kierunku upodmiotowienia systemów oświatowych w Europie i Polsce.

Tenia Polańska

Bibliografia:

1. Raport dla UNESCO … dla XXIw., pod przewodnictwem Jacquesa Delorsa – Edukacja jest w niej ukryty skarb.